Seri Katillerin Karakter Analizi
Cinayet, terim olarak bir insanın başka bir insanın yaşamına son vermesi anlamına gelmektedir. Cinayet eyleminin; kasıtlı öldürme, kasıtsız öldürme çoklu öldürme gibi farklı alt tipleri mevcuttur. Federal Soruşturma Bürosu (FBI) seri cinayeti iki veya daha fazla kurbanın ayrı ayrı öldürülmesi olarak tanımlamaktadır. Seri katil ise bu eylemleri gerçekleştiren kişi olarak tanımlanmaktadır. Bilgisayarlı zeka sistemlerinin (yapay zeka vs) gelişmesi ile birlikte günümüzde seri cinayet işlemesi muhtemelen olan kişilerin kişilik ve karakter yapılarını yorumlama ve olası eylemi tahmin etme üzerine sistemler oluşturulmaktadır. Sizlere bu verilerden oluşan analiz sistemlerinden bazı örnekler vereceğim.
Tipoloji
Tipoloji kelimesinin tam olarak bir Türkçe karşılığı bulunmamaktadır fakat insan psikolojisinin çeşitlendirilmesi şeklinde tanımlayabiliriz. Son yıllarda yapılan araştırmalar seri katillerin tipolojilerini hayalperest, görev odaklı, hedonistik (zevk odaklı), güç odaklı, heyecan odaklı, kar amaçlı, aile cinayetleri odaklı, yerel veya seyahat halinde cinayet işleyen, mekan odaklı seri katiller olarak sınıflandırmaktadır. Yapılan araştırmalar seri katillerin belirli sabit bir prototipi olmadığını ortaya koymaktadır. Çalışmalar seri katillerin cinayet öncesi yaşam deneyimleri ve kendi istismar öyküleri üzerinde durmaktadır.
İstismar
İstismar kelimesinin günümüzdeki karşılığı kişinin çocukluk yaşamından bugüne kadar olan yaşam öyküsünde bir yerlerde fiziksel, cinsel ve/veya psikolojik kötüye kullanıma maruz kalması anlamına gelmektedir. Yapılan araştırmalar seri katillerin çocukluk yaşamlarında bu istismar türlerinden en az birine maruz kaldığını göstermektedir. Çocukluk dönemi istismarları kişinin düşünce yapısında bazı anormalliklere neden olmaktadır. Bu kişilerin muhakeme ve yargılama sistemleri sağlıklı çalışmamakta ve hatalı değerlendirmeler sonucunda kontrolsüz bir agresif yapıya sahip olmaktadırlar. Cinsel doyum için öldüren (tecavüz vs) seri katillerin yapıları analiz edildiğinde bu kişilerin çocukluk yaşamında ihmal tarzı istismar hariç diğer tip istismalara yüksek oranda maruz kaldıkları görülmüştür. Seri katillerin çocukluk yaşamlarında %50’ sinin psikolojik, %36’ sının fiziksel, %26’ sının cinsel istismara maruz kaldıkları saptanmıştır.
Davranış Örüntüleri Analizi
Bu yöntem, zaman içinde kişilerin sosyal etkileşimleri ve davranışları arasındaki dinamik ilişkilerin saptanmasında etkili bir yöntemdir. Cinayet eyleminden önce kişilerin davranış örüntülerini saptamak amacıyla kullanılabilmektedir. Bu yöntem sayesinde seri katillerin tipolojileri şiddetli arzu (şehvet), güç, öfke, maddi kazanç odaklı olarak 4 sınıfa ayrılmıştır. İşlenilen suçun sahne analizleri yapılarak seri katilin davranış örüntülerinden (kurbanı nerede, nasıl öldürdü, ceset ile ne yaptı vs.) çocukluk yaşamına dair ipuçları (çocukluk çağı istismarları gibi) elde edilmektedir. Çocukluk yaşamında cinsel istismara maruz kalan seri katiller cinsel tipolojilere uyan cinayetler işlemekte iken, fiziksel istismara maruz kalmış katiller cinayetlerini aşırı düzeyde şiddet içerecek şekilde gerçekleştirmektedir.
Vücudun bir parçasını sakatlama, kesme gibi, kurbanı bağlama veya işkence yapma şeklinde öldüren seri katillerin çoğunlukla çocukluk yaşamında cinsel istismara maruz kalan kişiler olduğu görülmüştür. Çocukluk çağında cinsel istismara maruz kalmış ve sonrasında derinde bir öfke, pişmanlık ve kendini suçlama davranışları gösteren seri katillerin ise kurbanlarını hızlı bir şekilde öldürmeyi tercih ettikleri görülmüştür. Güç odaklı cinayet işleyen seri katillerin kurbanlarını hızlı, çabuk bir yolla öldürmeyi tercih ettikleri saptanmıştır. Bu tür katiller cinayeti, izlemenin vereceği bir haz olarak değil gereklilik olarak görmektedirler.
Şehvet arzusu ile öldüren seri katillerin kurbanların cesetlerini sergilercesine kullandıkları, ölüm sonrası bedene tecavüz etme gibi eylemlerde bulundukları gösterilmiştir. Bu tür kişilerin anormal parafilik (cinsel sapkınlık) bir yapıya veya cinsel sadizm dürtülerine sahip oldukları düşünülmektedir. Bu kişiler cinayeti gereklilik, görev olmaktan ziyade haz odaklı bir eylem olarak görmektedirler.
Kaynak: Abbie Jean Marono, Sasha Reid, Enzo Yaksic & David Adam Keatley (2020):
A Behaviour Sequence Analysis of Serial Killers’ Lives: From Childhood Abuse to Methods of
Murder, Psychiatry, Psychology and Law, DOI: 10.1080/13218719.2019.1695517
